PRAWIDŁOWA WENTYLACJA POMIESZCZEŃ – o tym należy wiedzieć !

• Wentylacja naturalna:              Najbardziej popularnym rodzajem wentylacji w większości budynków mieszkalnych w Polsce i stosowanym od lat jest wentylacja naturalna, zwana też grawitacyjną. Siłą napędową wentylacji naturalnej jest różnica gęstości powietrza zimnego (świeżego, na zewnątrz pomieszczeń) i ciepłego (znajdującego się w pomieszczeniach). Powietrze zimne napływa do pomieszczeń przez nieszczelności w oknach i ścianach budynku lub przez nawiewniki instalowane w oknach i ścianach. Po wymieszaniu z powietrzem znajdującym się w pomieszczeniu, ogrzaniu go opuszcza pomieszczenie przez kratki wentylacyjne podłączone do kanałów wentylacyjnych. Zgodnie z polskimi przepisami budowlanymi wloty do przewodów wentylacyjnych muszą się znajdować w kuchni, łazience lub w.c., pomieszczeniach bez okiennych oraz w innych pomieszczeniach np. kotłowniach. Kratki wentylacyjne nie mogą być wyposażone w tzw. żaluzje przymykające a ich usytuowanie powinno się znajdować maksimum 15 cm od sufitu.

       Skuteczność wentylacji naturalnej, zależy od warunków atmosferycznych i zmienia się w ciągu roku. Na działanie tej wentylacji duży wpływ ma także konstrukcja budynku, jego uzbrojenie techniczne, otoczenie oraz rozmieszczenie poszczególnych pomieszczeń. Aby wentylacja naturalna działała prawidłowo, do pomieszczenia musi się dostać odpowiednia ilość powietrza.     

       Wymiana powietrza w pomieszczeniu w ciągu godziny powinna być równa co najmniej jego kubaturze. Nocą strumień objętości powietrza wentylującego może być zredukowany, ale tylko w tych mieszkaniach gdzie nie  ma zainstalowanych jedno lub dwu funkcyjnych podgrzewaczy wody służących do ogrzewania pomieszczeń.

• Wentylacja mechaniczna: Cel jej jest taki sam jak przy wentylacji grawitacyjnej, jednak przy zastosowaniu tego typu wentylacji wymiana powietrza jest niezależna od jakichkolwiek wpływów atmosferycznych. Wymuszony przepływ powietrza uzyskuje się dzięki zastosowaniu różnego rodzaju wentylatorów.  W budynkach starszych, a takich jest w naszym mieście większość występuje tylko wentylacja naturalna dlatego jej należy poświęcić najwięcej miejsca. UWAGA: W mieszkaniach z wentylacją grawitacyjną , w których znajdują się jedno lub dwu funkcyjne gazowe podgrzewacze wody typ. „ junkers” ZAKAZUJE SIĘ stosowania wszelkiego rodzaju mechanicznych wentylatorów, wyciągów, okapów.

Głównymi przyczynami źle funkcjonującej wentylacji są:
-zbyt szczelne okna nowej generacji
-stan techniczny kominów (przewody dymne, spalinowe i wentylacyjne);
-niezgodne z przepisami prawa budowlanego samowolne przeróbki modernizacyjne mieszkań;
-bezmyślność i brak wyobraźni lokatorów - np. zaklejanie kratek wentylacyjnych;
-stosowanie w/w mechanicznych wentylatorów.

Każdy z Nas do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje zdrowego i świeżego powietrza. To ważne życiowe prawo przestało obowiązywać wraz z rozwojem naszej cywilizacji. Stosunkowo wysokie koszty eksploatacji mieszkań, w tym energii cieplnej powodują, że nasze okna szczególnie w zimowych porach roku pozostają zamknięte. Wietrzenie mieszkań odbywa się krótko i nie częściej niż 1-2 razy w ciągu dnia. 

Większość z nas w trosce o swoje środowisko oraz o koszty, jakie ponosić musi na ogrzewanie podjęła decyzję o wymianie starych okien na nowoczesne o wysokiej klasie szczelności.       

Producenci okien (którym zależy wyłącznie na jak największej  sprzedaży) oferują nam po atrakcyjnych cenach okna o wysokiej jakości z  dobrymi okuciami i szybach o niewyobrażalnej do niedawna izolacyjności K=1,1. Tylko nieliczni producenci lub dystrybutorzy okien informują nas  wprost o możliwych zakłóceniach w prawidłowej wentylacji naszych mieszkań, oraz o możliwości i celowości fabrycznego montowanymi nawiewników powietrza.            

Człowiek wdycha około 500 litrów powietrza na godzinę, a podczas wysiłku fizycznego nawet ośmiokrotnie więcej. Wdycha również cząstki zanieczyszczeń mniejsze niż 1 mikron, które stanowią 90% wszystkich cząstek zawieszonych w powietrzu (sierść zwierząt, naskórek, roztocza, zarodniki grzybów i pleśni itp.). Należą one do najsilniejszych alergenów i gdy dostaną się do płuc wraz z wdychanym powietrzem, ograniczają ich prawidłową pracę. Często nie zdajemy sobie sprawy jak wiele źródeł zanieczyszczeń znajduje się w naszym domu. Jeśli temperatura powietrza w pomieszczeniu jest zbyt niska, natychmiast odczuwamy chłód, jeśli przepływ powietrza jest zbyt intensywny, odczuwamy przeciąg, gdy wilgotność powietrza jest niska, odczuwamy w gardle suchość a gdy jest ona nadmierna – pocimy się.

Niestety nie odczuwamy zagrożeń związanych z otaczającym nas zatrutym powietrzem - większość trucizn jest bowiem bezwonna.

• Tlenek węgla – CO:  jest gazem bezbarwnym, nieco lżejszym od powietrza, bez smaku i zapachu. Nawet w stężeniach niebezpiecznych dla życia człowieka nie jest wyczuwalnym i nie drażni błon śluzowych. Sprawia to, że często zdarzają się zatrucia gazem. Jeśli zawartość tlenku węgla  CO w powietrzu nie przekracza 0,01% objawy zatrucia są niewidoczne. Jeśli człowiek przebywa w atmosferze o dużym stężeniu CO może nastąpić gwałtowne zatrucie objawiające się zawrotami głowy, bólami głowy,
• wymiotami, wrażeniem olśnienia, paraliżem nóg, śpiączką a w wielu przypadkach śmiercią.
• Dwutlenek azotu – NO₂  działa głównie na układ oddechowy. W zależności od wielkości stężeń i czasu trwania NO₂ może powodować zmiany w czynności płuc, zmiany morfologiczne, osłabienie mechanizmu obronnego organizmu, obrzęk a przy wysokich stężeniach śmierć.

Naukowo udowodniono, że:w małej kuchni bez wentylacji przy zamkniętym oknie, po włączeniu kuchenki gazowej już po kilku minutach stężenie trującego CO w powietrzu przekracza kilkunastokrotnie wartości dopuszczalne, a stężenie trujących tlenków azotu przekracza kilkudziesięciokrotnie wartości dopuszczalne dla naszego zdrowia. Ilości te ulegają znacznemu zwiększeniu w naszych łazienkach z niesprawną wentylacją w, których znajdują się jedno lub dwu funkcyjne gazowe podgrzewacze wody typ.„Junkers”. W bezpośredniej bliskości palnika na wysokości strefy oddychania stężenie NO₂ wynosi około 2000 mg/m³, a w wietrzonym pomieszczeniu ogrzewanym piecykiem gazowym 750 - 940 mg/m³. 

Wielu z nas zastanawia się dlaczego w naszym mieszkaniu są miejsca gdzie ściany są wilgotne, często zaparowane są okna., a w rogach, za meblami oraz w ościeżnicach okien pojawiają się często czarne naloty. Zastanawiamy się też dlaczego lustra w naszej łazience są zaparowane a ręczniki są wciąż wilgotne. Nie wiemy dlaczego odklejają się nam tapety a po wejściu do mieszkania czujemy nieprzyjemny zapach pleśni. Nie znamy powodu, dlaczego często skarżymy się na złe samopoczucie, nadwrażliwość alergiczną i ogólne rozdrażnienie. Odpowiedź może być tylko jedna - Wszystkie te objawy spowodowane są brakiem czystego powietrza. A przyczyna cały czas jest taka sama - niedostateczne wietrzenie naszych mieszkań i zła wentylacja pomieszczeń. 

Siła ciągu: W budynkach wentylowanych w sposób naturalny (grawitacyjny) zanieczyszczone powietrze powinno być usuwane przez kanały wentylacyjne. Skuteczność ich działania zależy od siły ciągu, jaka jest wytwarzana dzięki siłom natury. Naturalny ciąg kominowy powstaje dzięki różnicy gęstości powietrza wewnątrz budynku i w otaczającej go atmosferze. Gęstość powietrza zależy głównie od jego temperatury. Gdy gęstość powietrza wewnątrz budynku jest mniejsza niż na zewnątrz (w budynku jest cieplej niż na zewnątrz), wtedy ciąg jest prawidłowy. Gdy sytuacja jest odwrotna mamy do czynienia z ciągiem wstecznym - powietrze zamiast wydostawać się z budynku przez kanały wentylacyjne, wpada przez nie do wnętrza. Często dzieje się tak również w upalne letnie dni gdy temperatura na zewnątrz jest wyższa niż wewnątrz. Z reguły mieszkańcy nie zauważają tego zjawiska ponieważ latem wietrzą mieszkania otwierając okna. Niewłaściwą wymianę powietrza łatwiej stwierdzić gdy temperatura na zewnątrz spada i mniej intensywnie wietrzy się mieszkania, a zimne powietrze wpadające przez kanały wentylacyjne (zwłaszcza w łazience, toalecie, kuchni ) nieprzyjemnie wyziębia pomieszczenia. Jest to zjawisko nieprawidłowe.

Odwrócenie ciągu może być bardzo niebezpieczne. Może dojść do zasysania spalin wydostających się z przewodów spalinowych oraz dymowych i wtłaczania ich do mieszkania. Ponadto niewłaściwie działająca wentylacja nie odprowadza gazów (produktów spalania), które mogą się wydostawać z wadliwie działających urządzeń grzewczych do pomieszczeń.

Może w tym miejscu warto zastanowić się nad kupnem i montażem urządzenia do wykrywania tlenku węgla!

Zasłaniając kratki wentylacyjne, montując w kuchni elektryczne pochłaniacze, ocieplając od środka ściany naszych mieszkań sami stwarzamy sobie  naszym mieszkaniu środowisko nie przyjazne dla naszego zdrowia.

Nasze mieszkanie zmieniamy w termos!

W krajach, w których wcześniej niż w Polsce zaczęto stosować zbyt szczelne okna nowej generacji bardzo szybko zdano sobie sprawę z idących w ślad za tym zagrożeniach. Głośno mówiono o Syndromie chorych domów. Sposobami na rozszczelnienie mieszkań bez zbytniej utraty drogiego ciepła okazały się:

• Mikrowentylacja – polega na takiej konstrukcji okuć okiennych aby przy odpowiednim położeniu klamki spowodować zmniejszenie docisku na uszczelki.  Jest to bardzo dobre rozwiązanie ale ma jedną wadę – podobnie jak w przypadku otwierania okien ich ustawienie w pozycji „Mikrowentylacja” zależne jest wyłącznie od nas samych;
• Płaskie uszczelki w górnej ramie okna – stosowane od pewnego czasu przez wielu producentów na żądanie kupującego (jeżeli wie o takiej możliwości);
• Okienne nawiewniki powietrza - tzw. listwy wentylacyjne - najskuteczniej poprawiają wentylację  mieszkań albowiem samoczynnie reaguje na nadmiar wilgoci w pomieszczeniu, użytkownik nie musi pamiętać o ich otwieraniu i przymykaniu.

Obowiązujące od 2010 r. w naszym kraju przepisy budowlane nakazują obowiązek montowania list wentylacyjnych przez producentów okien. Z pewnością wprowadzenie ich do powszechnej praktyki budowlanej zakończy zmorę "płaczących okien" i grzybów na ścianach, a nam oszczędzi problemów ze zdenerwowanymi lokatorami, którzy nieświadomi ich rzeczywistego źródła, zawsze będą kierować swe żale do właściciela, zarządcy lub administratora budynku. 

                                                                                                                     
Mirosław Czupkiewicz
Prezes Zarządu Prudnickiego TBS 
____________